Con người của quy tắc

Collina là hiện thân của nhân vật trong bức họa “Tiếng thét” của Edvard Munch: cái đầu trọc lốc, đôi mắt lồi màu xanh biếc, phát ra ánh nhìn băng giá có thể xoáy vào tâm can cầu thủ. Ngoại hình sát thủ của vị trọng tài đến từ Bologna khiến ông trở nên nổi bật.

Song những gì toát ra từ bên trong mới làm nên Collina, vị trọng tài nghiêm khắc bậc nhất mọi thời đại. Một ông trọng tài “đạn bắn không thủng” đúng nghĩa. Trong vụ bê bối Calciopoli vào năm 2006, chỉ có Collina và Roberto Rosetti không nhúng chàm. Trong khi phần lớn trọng tài Italia thiên vị lộ liễu Juventus, Collina vẫn giữ tiếng còi khách quan khiến ông trở thành kẻ thù của Luciano Moggi, GĐĐH Juventus thời đó.

Collina sinh ra trong một gia đình có nền tảng, mẹ làm giáo viên, bố trong quân ngũ. Các quy tắc được tôn lên đầu trong sự giáo dục mà Collina thừa hưởng từ cha mẹ. Nhờ đó, ngay từ nhỏ Collina đã hình thành ý thức về sự công bằng và liêm khiết.

Tốt nghiệp đại học Bologna với tấm bằng cử nhân kinh tế cho vừa lòng cha mẹ, Collina chỉ ham mê thể thao và từng tính theo nghiệp quần đùi áo số. Ông chơi trung vệ rất tốt, đóng vai trụ cột ở đội tuyển trường và quận. Nhưng vào năm 1977, Collina nghe lời khuyên của bạn theo học một khóa đào tạo trọng tài. 

Collina an ủi Kahn trong trận chung kết World Cup 2002

Ở tuổi 17, Collina phát lộ một cách tự nhiên năng khiếu cầm còi. Ánh mắt nghiêm khắc, thần thái điềm tĩnh và khả năng phán đoán tình huống chính xác, Collina được tín nhiệm làm trọng tài ở những giải đấu phong trào và cả khi ông vào quân ngũ.

Năm 1988 sau khi giải ngũ, Collina bắt đầu tiến rất nhanh tại sân chơi chuyên nghiệp. “Tôi là con người của quy tắc”, Collina thừa nhận. Ông không chấp nhận thỏa hiệp với cầu thủ. Đứng trước một cầu thủ cứng đầu, Collina chỉ có cách nói chuyện một chiều: “Tôi sẽ làm theo luật, còn anh phải tuân thủ”.

Câu nói đó sẽ rất bình thường nếu từ miệng trọng tài khác. Nhưng từ Collina với ánh mắc sắc lạnh và giọng nói trầm đục, nó trở thành một thứ mệnh lệnh tối cao.

Ký ức Nou Camp 1999

Chỉ sau 43 trận cầm còi ở Serie A, Collina đã được công nhận là trọng tài FIFA vào năm 1995. Tới năm 1996 ông thổi trận chung kết tầm cỡ đầu tiên tại Thế vận hội Atlanta, nơi Nigeria đăng quang sau chiến thắng 3-2 trước Argentina. Collina leo lên đỉnh cao khi điều khiển những trận cầu lớn nhất như chung kết Champions League 1999 hay chung kết World Cup 2002. 

Trước trận chung kết World Cup 2002, thủ thành Oliver Kahn (Đức) than thở: “Collina thổi trận này à. Ông ta là trọng tài đẳng cấp thế giới, nhưng chẳng bao giờ mang đến may mắn cho tôi”. Trước đó, Kahn đã gánh hai thất bại cay đắng khi có Collina trên sân, đó là trận thua của Bayern Munich tại chung kết Champions League 1999 và thảm bại 1-5 của ĐT Đức trước ĐT Anh vào năm 2001. Và điều lo lắng của Kahn đã thành sự thực khi Đức gục ngã 0-2 trước Brazil tại chung kết World Cup 2002.

Năm 2003, Collina phát hành tự truyện “Lê Mie Regole del Gioco” (Quy tắc của tôi trong trò chơi) trong đó nhắc tới kỷ niệm sâu đậm nhất trong nghiệp cầm còi, đó là trận chung kết Champions League mùa giải 1998/99 giữa Bayern Munich và Man United.

Collina không thể quên tiếng ồn khủng khiếp từ bốn phía khán đài Nou Camp khiến ông “phải vận hết sức bình sinh để duy trì tập trung”. Bayern dẫn trước 1-0 cho tới ba phút bù giờ kinh điển. Teddy Sheringham và Ole Gunnar Solskjaer ghi liền hai bàn từ hai tình huống phạt góc. Collina ví màn lội ngược dòng vĩ đại của M.U như “tiếng gầm của một con sư tử”.

Trận chung kết Champions League 1999 xác định vị thế số một của Collina trong làng trọng tài

Collina không bao giờ quên cuốn phim vẫn được quay chậm trong đầu. Trận đấu chưa dứt nhưng các cầu thủ Bayern đã sụp đổ, Samuel Kuffour đập tay xuống đất liên hồi, Carsten Jancker nước mắt lưng tròng, Oliver Kahn ngồi bệt với ánh mắt vô hồn, Mehmet Scholl ngồi dựa khung thành buồn bã.

Collina đi tới từng người, chìa bàn tay giúp họ đứng dạy. Bóng đá không phải chiến tranh. Nhưng vào thời khắc bi kịch đó, Collina trông giống như một bác sĩ quân y đang tới vỗ về từng binh sĩ hơn là một trọng tài cố gắng hoàn thành những phút cuối cùng.

Trận chung kết Champions League 1999 xác định vị thế số một của Collina trong làng trọng tài. Thậm chí, LĐBĐ Italia đã làm một việc chưa có tiền lệ là nâng giới hạn tuổi tác của trọng tài từ 45 lên 46 để Collina có thêm một mùa giải cầm còi tại Serie A 2005/06 và cơ hội tham gia World Cup 2006.

Tuy nhiên vào tháng 8/2005, Collina đã ký một thỏa thuận tài trợ với OPEL, nhà tài trợ chính của Milan. Điều đó làm bùng lên tranh cãi về xung đột lợi ích dẫn tới việc Collina quyết định treo còi sau 28 năm làm nghề.

Kể từ năm 2010, Collina giữ vai trò Trưởng ban trọng tài của LĐBĐ Ukraine. Đôi khi ông vẫn được mời cầm còi những trận cầu từ thiện. Bóng đá thế giới thời hậu Collina đã không còn sản sinh được một trọng tài nào nghiêm khắc và truyền cảm hứng đến thế.