Suốt kỷ nguyên Southgate nắm quyền, tuyển Anh không thiếu những ngôi sao xuất sắc, song chưa bao giờ trình diễn thứ bóng đá đẹp mắt và thuyết phục. Chiến lược gia 53 tuổi chọn cách tiếp cận an toàn nhất có thể, bao gồm việc chấp nhận chơi xấu xí để đạt được thành quả. Dù vậy, tất cả những gì họ làm được chỉ là tiến sâu tại các giải đấu lớn, trong khi đích đến cuối cùng là danh hiệu vẫn chẳng thấy đâu.
Không dám tấn công
Với Phil Foden, Jude Bellingham, Bukayo Saka và Harry Kane, tuyển Anh sở hữu dàn hỏa lực đã ghi cả thảy 104 bàn ở cấp CLB trên mọi đấu trường mùa trước. Tuy nhiên, Tam Sư đã phải vật lộn trong việc tạo ra các cơ hội chất lượng ở EURO 2024. Theo thống kê, tuyển Anh đứng thứ 18 trong số 24 đội tại giải đấu về số cú sút trung bình mỗi 90 phút (10,9), kém cả Italia. Trong khi đó, Đức, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đều có trung bình hơn 17 cú sút mỗi trận.
Điều này không hoàn toàn do lỗi của các ngôi sao tấn công phía tuyển Anh. Thay vào đó, nó đến từ vấn đề mang tính hệ thống. Tam Sư chú trọng vào khâu cầm bóng dưới sự chỉ đạo của Southgate, song nó chỉ như một công cụ để kiểm soát trận đấu và bảo vệ hàng thủ chứ không phải tấn công. Điều này cho phép đối thủ lùi lại, tổ chức một hệ thống phòng ngự chắc chắn bên phần sân nhà khiến tuyển Anh bất lực.
Chất lượng cú sút kém
Tuyển Anh tung ra ít cú sút đã đành, nhưng điều tệ hơn nữa là các pha dứt điểm của họ còn có chất lượng rất thấp. Hai cái dở kết hợp với nhau rõ ràng tạo ra thảm họa. Đoàn quân của Southgate chỉ tạo ra 0,88 bàn thắng kỳ vọng (xG) mỗi 90 phút trong 7 trận tại EURO 2024, xếp thứ 19 trong số 24 đội tham dự. Chỉ số xG của Tam Sư thậm chí còn thấp hơn cả Romania, Ukraine, Georgia và Slovakia.
Nếu không tính các quả phạt đền, Anh thậm chí còn tụt xuống vị trí thứ 20. Trong khi đó, nhà vô địch Tây Ban Nha sở hữu xG cao gấp đôi Tam Sư. Theo dõi cả hành trình của tuyển Anh tại EURO 2024, việc họ ghi được bàn thắng đến từ các khoảnh khắc lóe sáng cá nhân, chứ không hề có phương pháp hay miếng đánh đáng tin cậy nào. Pha ngả người móc bóng của Bellingham vào lưới Slovakia, cú sút xa của Saka trước Thụy Sĩ, pha ra chân ở góc hẹp của Ollie Watkins trước Hà Lan hay cú sửa lòng đẹp mắt của Cole Palmer trước Tây Ban Nha đã tô đậm thêm điều này.
Luôn rơi vào thế bất lợi
Với cách tiếp cận bảo thủ của Southgate, đúng công thức thì tuyển Anh cần ghi bàn trước (thông qua một tình huống cố định) rồi kéo đội hình về phòng ngự để rình rập thời cơ phản công. Chiến thắng 2-0 trước Đức tại EURO 2020 chính xác đã diễn ra như vậy. Thế nhưng, từ vòng knock-out EURO 2024, trận nào Tam Sư cũng bị đối thủ chọc thủng lưới trước và rơi vào thế bất lợi.
Trong 7 trận đấu vừa qua, tuyển Anh chỉ có 136 phút 58 giây là dẫn bàn trước đối thủ, nhiều hơn một chút so với Georgia. Điều này khiến Southgate phải đưa ra những thay đổi nhân sự nhằm cứu vãn tình hình, và thật may khi ông đã thành công để giúp Tam Sư đảo ngược thế cờ để đi đến tận trận chung kết. Dù vậy, trước một Tây Ban Nha quá xuất sắc ở trận đấu cuối cùng, Anh đã không còn có thể gượng dậy nữa.
Kết luận
Tóm lại, tuyển Anh dưới thời Southgate tuy sở hữu lực lượng hùng hậu, nổi bật trên hàng công song luôn thi đấu với tâm thế cửa dưới thay vì chủ động áp đặt lối chơi, dồn ép đối thủ để ghi bàn. Điều này rõ ràng cần được thay đổi triệt để dưới thời HLV mới. Tam Sư không thể tiếp tục lãng phí các ngôi sao tấn công trong đội hình, và chấp nhận cách đá hèn nhát, không mang dáng dấp của một đội tuyển hàng đầu thế giới.
