Theo dữ liệu từ kho FBREF, trong 10 năm qua, chưa từng có một đội bóng nào xét ở 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu khiến đối thủ bị mắc bẫy việt vị nhiều như tập thể Barça mùa giải này. Cụ thể, tính đến trước trận El Clasico thì Barça đã bẫy việt vị thành công 65 lần ở LaLiga, với tuyến thủ dâng cao trung bình để bẫy việt vị là 33,9m, và trung bình bẫy việt vị thành công 6,5 lần mỗi trận, gấp hơn hai lần so với chính họ ở mùa trước (3,1 lần). Mùa giải trước, bậc thầy bẫy việt vị của 5 giải VĐQG hàng đầu của châu Âu là Aston Villa của Unai Emery, nhưng cũng chỉ trung bình bẫy việt vị thành công đối thủ 4,4 lần mỗi trận – đây cũng là con số cao nhất trong kỷ nguyên có VAR tính từ năm 2017, cho đến trước Barça hiện tại. Trước khi VAR được áp dụng, Sampdoria của mùa 2016/17 là đội từng bẫy việt vị số má nhất châu Âu, với 5,1 lần mỗi trận.
Nói một cách rào trước đón sau thì thời gian sẽ chứng minh liệu việc đẩy cực cao tuyến thủ của Barça dưới thời Hansi Flick có tiếp tục phát huy hiệu quả hay không, tức Blaugrana có tiếp tục thành công với bẫy việt vị của mình hay không. Cũng như, liệu đây sẽ là cách tiếp cận trận đấu mang tính lâu dài hay tùy hoàn cảnh. Bởi bóng đá theo thời gian luôn cho thấy sự thích nghi của nó, tức các đối thủ sẽ cố gắng tìm ra cách để đối phó và ở chiều ngược lại, Barça bấy giờ cũng sẽ cần thích nghi, đổi mới.
Thực tế là với những gì Barça đã làm trước Bayern Munich hồi giữa tuần, thì trước Real Madrid, thầy trò Hansi Flick tiếp tục lặp lại và gặt hái được kết quả như ý muốn. Với những fan Barça không thích mạo hiểm và yếu tim, hoặc chuộng thứ bóng đá với nhịp điệu chậm, nhưng chắc chắn kiểu Pep Guardiola, có lẽ quãng thời gian hiệp một tại Santiago Bernabeu mang đến cảm giác lo sợ, khi những tình huống dâng siêu cao tuyến thủ và bẫy việt vị của Barça có độ chênh vênh nhất định. Chắc chắn sẽ có người tin rằng yếu tố quan trọng là may mắn, hay nói dân dã thì là “Barça chơi dao…”, vế sau thế nào thì ai cũng có thể điền vào tiếp.
Có một nguyên tắc về “tấm chăn hẹp” đã luôn được nhắc đến trong bóng đá nhiều năm qua: che đầu thì hở chân, che chân thì hở đầu. Nghĩa là, nếu lựa chọn phòng ngự lùi sâu với khối đội hình thấp, đối thủ sẽ thoải mái triển khai bóng tuần tự từ phần sân nhà; nếu pressing tầm cao với khối đội hình dâng cao, đối thủ sẽ có thể khai thác khoảng trống phía sau tuyến thủ với những đường chuyền dài vượt tuyến.
Ý tưởng Hansi Flick đặt ra là thu hẹp khoảng cách mà các cầu thủ cần di chuyển để gây áp lực lên bóng trước đối thủ. Theo số liệu từ StatsBomb, khoảng cách trung bình mà các cầu thủ Barça thực hiện các hành động phòng ngự đã đạt mức cao nhất trong 9 mùa giải qua xét ở mọi đội bóng ở LaLiga, lên đến 50,6m so với khung thành.
Từ tham chiếu ở trận Bayern, thầy trò Carlo Ancelotti rõ ràng đã nhận thấy và biết cần làm gì. Trong cuộc họp báo trước trận, nhà cầm quân người Italia có nói: “Có thể họ sẽ dâng cao tuyến thủ. Khi đó, chúng tôi sẽ có phương án tấn công. Cũng có thể họ sẽ lùi sâu, và chúng tôi cũng biết cách để điều chỉnh. Tôi đã có một vài ý tưởng, nhưng tôi nghĩ không nên tiết lộ vào lúc này. Các bạn có thể xem trận đấu và sau đó nói cho tôi biết liệu tôi có sai hay không.”
Về phần mình, Hansi Flick, rõ ràng biết ông đang làm gì và cũng lường trước những nguy cơ: “Các đối thủ luôn có những tiền đạo rất nhanh, Real Madrid cũng vậy. Chúng tôi biết rõ những rủi ro, chúng tôi biết các đối thủ sẽ nhìn ra cơ hội, nhưng chúng tôi vẫn tin vào cách làm của mình. Nhiều HLV khác cũng đã chú ý đến điều này. Ý tưởng của chúng tôi là gây áp lực tối đa lên đối phương. Chúng tôi cần thu hẹp khoảng cách càng nhiều càng tốt. Toàn đội phải hoạt động như một khối thống nhất, không để lộ bất kỳ khoảng trống nào giữa các tuyến.”
Theo số liệu từ UEFA, Vinicius có tốc độ đỉnh ở Champions League đạt 35,5 km/h, Mbappe là 34,9 km/h, và Bellingham là 32,9 km/h. Ngược lại, với bộ tứ vệ của Barça: Balde 32,9 km/h, Cubarsi 31,8 km/h, Kounde 31,6 km/h và Inigo Martinez 31,4 km/h. Nôm na, nếu chạy nước rút hết tốc lực, Vini sẽ bỏ xa Cubarsi gần 1 mét sau mỗi 10 mét.
Những gì diễn ra tại Santiago Bernabeu rạng sáng nay, đúng như những gì chúng ta có thể hình dung dựa trên các dữ kiện trên. Dường như, Barça đang tạo điều kiện để Madrid phát huy sở trường. Nhưng phải chăng sở trường của những Vini hay Mbappe chỉ là tốc độ? Không, đó là sự biến hóa trong những pha xử lý khi có bóng.
Vậy thì, có phải mục đích của việc dâng cao tuyến thủ và bẫy việt vị của Barça trước Real Madrid không chỉ nằm ở việc tìm kiếm lợi thế pressing tầm cao, mà còn là tránh để các hậu vệ phải đối đầu trực tiếp trước các mũi nhọn của đối thủ?! Vì khi làm điều đó, thứ duy nhất những Cubarsi hay Inigo Martinez phải làm là canh đúng thời điểm để dâng lên hoặc lùi xuống trong thiết lập bẫy việt vị, xác định đúng tư thế thân người (thường là “side on body shape”, tức mở cơ thể song song ra đường biên dọc) để phòng ngự trước những tình huống “bóng được chặn” (“palla coperta”, hay “covered ball” – đối thủ chuyền bóng vượt tuyến bị gây áp lực). Trong khi, nếu phải đối đầu trực tiếp khi những Vini hay Mbappe có bóng trước mặt, khả năng giành chiến thắng là không nhiều.
Tuy nhiên, mặt trái của chiến thuật này là khi đối thủ tung ra những đường chuyền vượt tuyến dành cho các máy chạy, những Cubarsi hay Inigo Martinez luôn phải trong tư thế sẵn sàng xoay hông, lao về phía sau bất cứ lúc nào, vì ngày nay các trọng tài biên sẽ chỉ phất cờ hay không sau khi toàn bộ pha tấn công khép lại. Khi các trung vệ này dâng cao đến vạch giữa sân và cùng tiền đạo đối phương đua về phía rìa vùng cấm của thủ thành Inaki Pena, tất cả đang cùng giành giựt 36m và lời giải về tính hợp lệ tính bằng centimet của pha tấn công (hay cú dứt điểm nếu thành bàn) có khi chỉ được giải đáp từ sự can thiệp của VAR sau đó. Sự chính xác có khi chỉ trong tích tắc và của một bước chân, nên rõ ràng, một lần nữa, rủi ro vẫn tồn tại.
Dẫu vậy, rạng sáng nay, chiến thuật ấy của thầy trò Hansi Flick đã gặt hái chiến quả. Cả trận, Barça bẫy việt vị các cầu thủ Real Madrid thành công 12 lần, một con số khủng khiếp và không rõ đó có phải là một kỷ lục nào đó hay không (thôi thì đợi các hãng thống kê tra cứu lại vậy). Riêng tiền đạo Kylian Mbappe đã bị thổi việt vị tới 8 lần, chắc cũng phải đợi các hãng thống kê xác minh đó có phải là kỷ lục không.
Khoảng trống bao la trước mặt, cùng sở hữu tốc độ kinh ngạc, đôi khi là chưa đủ. Kinh nghiệm theo thời gian có thể sẽ giúp tìm ra cách đối phó. Mbappe có thể chưa quen với một đối thủ chơi như Barça hiện tại để tìm ra cách di chuyển không bóng sao cho thoát được bẫy việt vị.
Trong khi Raphinha và Lewandowski thì khác, họ chơi trong một tập thể vừa dâng siêu cao tuyến thủ, nhưng đồng thời cũng lại vừa tìm cách tấn công ra khoảng trống sau lưng hàng thủ thủ đối phương triệt để. Trước trận, theo thống kê từ Opta, xét ở bình diện 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu, Barça là đội chuyền chọc khe 3,4 lần mỗi trận (chỉ xếp sau Bayern Munich), nhưng chọc khe thành công tới 21 lần – nhiều hơn bất kỳ đội bóng nào khác. Raphinha và Lewandowski là những cầu thủ nhận các đường chuyền chọc khe nhiều nhất ở LaLiga trước El Clasico, với 7 lần. Riêng cầu thủ người Brazil là bậc thầy di chuyển cường độ cao ra sau hàng thủ đối phương: trước Bayern vừa rồi, anh có 38 lần chạy đâm ra sau hàng thủ đối phương; còn ở LaLiga sau 7 vòng đầu tiên, thống kê cho thấy anh có gần 800 lần bứt tốc cường độ cao và 118 lần đâm ra sau lưng hàng thủ đối phương.
Trong bàn mở tỷ số của chân sút người Ba Lan trước Real Madrid, Marc Casado đã chuyền chọc khe cho Lewy phá bẫy việt vị thành công và ghi bàn. Hay như Raphinha ở bàn thắng chốt hạ 4-0 đã cho thấy nghệ thuật di chuyển không bóng, khi đứng ở điểm mù sau lưng Lucas Vazquez, trước khi bứt tốc đâm xuống nhận đường chuyền dài vượt tuyến của Inigo Martinez và ghi bàn.
Đó là hai bàn thắng điển hình trong việc phá bẫy việt vị của đối phương. Real Madrid đã không thể làm được như vậy, còn Barça – một đội chuyên gài bẫy việt vị – lại làm được. Mbappe, Vazquez và Mendy rồi sẽ quen; còn hiện tại, người Barça đang thuần thục nghệ thuật “chơi dao”. Bao giờ đứt tay thì… hạ hồi phân giải.
