4-4-2 đâu chỉ là chuyện của riêng Leicester & Watford

4-4-2 PHONG CÁCH MỚI

Chiến thắng 4-0 trước Crystal Palace vào tối qua là lần thứ 3 liên tiếp trên mọi đấu trường, HLV Manuel Pellegrini sử dụng sơ đồ 4-4-2 cho Man xanh. Kết quả họ thu về rất khả quan: 2 thắng, 1 hòa, ghi 7 bàn, và lọt lưới 0.

Ngoại trừ trận hòa 0-0 với Everton trên sân Etihad ở vòng 21 giải Ngoại hạng sử dụng cặp Aguero-Sterling, Man City đều ghi được không dưới 3 bàn ở các trận đấu với Norwich (FA Cup) và Crystal Palace (vòng 22) khi tung bộ đôi Aguero-Iheanacho ra sân ngay từ đầu.

Iheanacho rất khác với Sterling. Anh là mẫu “số 9” điển hình và sẽ là cực hợp nếu được xếp cạnh một mẫu trung phong có xu hướng di chuyển rộng như Aguero. 2 trận gần nhất ra sân, Iheanacho góp 1 bàn thắng và 1 kiến tạo, quá đủ để nói lên tiềm năng của anh.

Trên thực tế, việc 4-4-2 bất ngờ đem lại hiệu quả cho các đội bóng tại giải Ngoại hạng là bởi các hàng thủ tại Anh đang quá quen với việc chỉ phải đối mặt với 1 tiền đạo ở sơ đồ phổ biến 4-2-3-1 xuất hiện kể từ khi HLV Jose Mourinho cập bến nước Anh lần đầu vào năm 2004.

Theo lời lí giải của HLV trưởng ĐT Anh, Roy Hodgson, lý do 4-4-2 vẫn đang trường tồn là bởi đội hình này cho phép tạo ra các “bộ đôi” trên khắp mặt sân, từ hàng thủ đến tuyến giữa và cả hàng công. Điều đặc biệt thú vị nằm ở sự kết hợp của 2 tiền đạo. Với 2 mũi nhọn ở phía trên, sẽ là đặc biệt nguy hiểm nếu mỗi người sở hữu một kỹ năng khác nhau. Họ sẽ hỗ trợ cho nhau và thay nhau tìm kẽ hở của hàng thủ đối phương.


Dễ thấy những sự kết hợp trên hàng công ở đội hình 4-4-2 theo phong cách mới đều dựa theo nguyên tắc: Tĩnh & Động, nghĩa là phải có một người biết đá cắm và một người ưa di chuyển rộng. Đó là lí do vì sao Jamie Vardy - một “máy chạy” - lại được ưu tiên cặp cùng những cầu thủ có khả năng chớp thời cơ tốt trong vòng 16m50 như Shinji Okazaki hay Leonardo Ulloa.

Câu chuyện tương tự cũng diễn ra ở Watford, khi Troy Deeney với nền tảng thể lực tuyệt vời luôn hoạt động hết công suất để Odion Ighalo “muốn làm gì thì làm” với khung thành đối phương. Hiệu quả của những bộ đôi này là điều đã được kiểm chứng.

Với lối chơi ngày càng không thiên về đánh biên như hiện tại ở giải Ngoại hạng, đội hình 4-4-2 là một sự lựa chọn tối ưu để tấn công trực diện vào trung lộ. Ở Man City, những cầu thủ chạy cánh của họ như Sterling hay De Bruyne thường có những pha đi bóng từ biên xẻ thẳng vào trung tâm chứ ít khi tung ra những cú “lật cánh đánh đầu” như thập niên 90. Đây sẽ là một sự bổ trợ đáng gờm để thi triển sơ đồ 4-4-2 theo phong cách mới.

Việc phải đối mặt với 2 tiền đạo thay vì 1 tiền đạo đòi hỏi các trung vệ phải có những kỹ năng hoàn toàn khác biệt. Thống kê cho thấy Newcastle và Liverpool đang là những đội nắm giữ “kỷ lục” chuyền hỏng nhiều nhất bên phần sân nhà tại giải Ngoại hạng mùa này, với cùng 44 đường chuyền sai địa chỉ. Nhưng sẽ không phải là một điều gì đó ngẫu nhiên khi biết rằng đó là những trận đấu mà họ phải đối mặt với lần lượt Leicester và Watford.

Chưa hết, hãy cùng quay ngược trở lại vòng 17 để làm rõ hơn vấn đề. Ở trận hòa 0-0 với West Ham trên sân nhà, Swansea đã sở hữu bóng tới 73% thời lượng (681 đường chuyền) nhưng không thể làm gì hơn với chỉ Bafetimbi Gomis ở phía trên. Trong khi đó, trong chiến thắng 3-0 trước Liverpool trên sân nhà, Watford chỉ tạo ra 260 đường chuyền nhưng đã có tới 3 lần chọc thủng lưới đối phương.


Đặt hiệu quả lên bàn cân, rõ ràng người ta có thể xem Watford cả ngày không chán. Đối mặt với những đội bóng sử dụng sơ đồ 4-4-2 vào thời điểm hiện tại ở giải Ngoại hạng, câu chuyện về ai kiểm soát bóng nhiều hơn đã trở nên lỗi thời.

Những pha tranh chấp trên không, những tình huống một đối một mới là những yếu tố quyết định thành bại khi đối đầu với những Watford hay Leicester. Nói tóm lại, Ngoại hạng Anh bây giờ không có chỗ cho sự cầu kỳ, mà đề cao tính nhanh gọn nhẹ và hiệu quả.

LỜI GIẢI CHO LIVERPOOL VÀ M.U?

Chelsea đang rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng, nhưng ít ra họ vẫn hơn Liverpool và M.U ở số bàn thắng ghi được tính từ đầu mùa tại giải Ngoại hạng mùa này (31 so với 25 & 27). Là 2 đội bóng được đầu tư rầm rộ và có chất lượng đội hình rất ổn, nhưng M.U và Liverpool lại chật vật ở khâu tìm bàn thắng (xếp thứ 4 và 5 về số bàn thắng trong “ngũ đại gia”). Đó là một sự phí phạm.

Chicharito, một “sát thủ vòng cấm”, từng bị Van Gaal nói thẳng là chỉ có... 1% cơ hội ra sân cho M.U, giờ đang tỏa sáng rực rỡ tại Bayer Leverkusen với 19 pha lập công từ đầu mùa. Ở đó, Chicharito đá cắm và được Karim Bellarabi hỗ trợ phía sau, một dạng thức kiểu 4-4-2. Dễ thấy rằng kỹ năng của một cầu thủ không hề bị mất đi, vấn đề chỉ là anh ta có được nhìn nhận đúng và đặt vào đúng vị trí hay không.

M.U không xa lạ gì với 4-4-2 khi họ chính là một trong những đội bóng thành công nhất với sơ đồ này dưới thời Sir Alex. Bây giờ, họ cũng có đầy đủ những nhân tố để thi triển một sơ đồ 4-4-2 theo phong cách mới.


Van Gaal đang quá chú trọng đến việc kiểm soát bóng mà không nhận ra rằng Wayne Rooney đang kêu gào một người đá cặp cùng trên hàng công, hay Juan Mata đã chán ngấy việc liên tục bị đẩy dạt sang cánh. Đẩy Anthony Martial lên hàng công cặp với Rooney và đưa Mata vào vị trí “số 10” sẽ là một thử nghiệm không hề tồi. Nên nhớ, cả Memphis Depay cũng có thể chơi được tiền đạo khi cần.

Sự lựa chọn còn đa dạng hơn rất nhiều với Liverpool, khi họ đang là đội bóng có nhiều tiền đạo nhất tại giải Ngoại hạng vào thời điểm này. Nếu Daniel Sturrridge bình phục, The Kop sẽ có 4 tiền đạo, quá đủ để luân phiên và để dùng sơ đồ 4-4-2. Khi đó, những Benteke và Origi sẽ chiếm những vai trò đá cắm, còn Sturridge và Firmino sẽ là những cái tên hoạt động rộng. Chắc hẳn chưa ai quên với cặp Sturridge-Suarez, Liverpool đã làm náo loạn giải Ngoại hạng như thế nào.

Bớt người ở giữa sân và thêm người trên hàng công, điều này sẽ khiến lối chơi “ru ngủ” chuyền đi chuyền lại ở khu trung lộ sẽ phải biến mất. Thay vào đó, các tiền vệ sẽ tìm cách đưa bóng lên trên càng nhanh càng tốt. Juergen Klopp sẽ vô cùng thích thú với lối chơi này khi đó cũng chính là tôn chỉ của ông.

TẠM KẾT

Đã có 5/20 đội bóng tại giải Ngoại hạng dùng sơ đồ 4-4-2 (Leicester, Watford, Newcastle, West Brom và Man City), và phần lớn trong số đó đều đang cho thấy những kết quả tích cực. Việc 4-4-2 trở lại và tạo ra tầm ảnh hưởng không phải là một điều gì đó quá bất ngờ, đơn giản bởi đã đến lúc xuất hiện một kiểu chiến thuật mới. Sẽ là logic nếu trong thời gian tới chúng ta được chứng kiến nhiều bộ đôi tiền đạo xuất hiện trên các sân cỏ nước Anh.