Lee Hendrie ghi bàn ở phút thứ ba để đưa Aston Villa lên dẫn trước, nhưng không sao, bởi Arsenal sẽ ghi bàn nhiều hơn và sẽ giành chiến thắng. Bởi vì Arsenal luôn luôn đánh bại mọi đối thủ. Và Robert Pires đã gỡ hòa từ chấm phạt đền, rồi Thierry Henry nâng tỉ số lên 2-1, trước khi Pires ghi bàn thắng thứ hai của mình để ấn định chiến thắng 3-1 thường lệ.
“Tôi không nghĩ họ sẽ hoảng loạn dù bị thua sớm. Họ có niềm tin rất lớn”, HLV David O'Leary của Aston Villa nói thế. Đó là ngày 16/10/2004 và Arsenal kéo dài chuỗi trận bất bại kỷ lục của họ lên 49 trận ở Premier League. Các nhà ĐKVĐ đang dẫn đầu BXH, hơn đội thứ nhì 5 điểm, đã ghi được gần gấp đôi số bàn thắng so với bất kỳ đội nào khác.
Nhưng đó là trận cuối cùng trong chuỗi bất bại của họ, một Arsenal “Bất Khả Chiến Bại”. Tám ngày sau, chuỗi trận bất bại vô tiền khoáng hậu ấy đã kết thúc với trận thua 0-2 trước Man United bởi 2 bàn thắng của Ruud van Nistelrooy, từ một cú phạt 11m gây tranh cãi, và của Wayne Rooney trong thời gian bù giờ. Arsenal bị huỷ diệt hoàn toàn kể từ ngày đó. Đội bóng của Arsene Wenger chỉ thắng 1 trong 4 trận đấu tiếp theo của họ và kết thúc mùa giải 2004/05 với vị trí Á quân, kém Chelsea của Jose Mourinho 12 điểm.
Kể từ đó đến năm 2016, chỉ có thêm 1 lần Arsenal cán đích thứ hai Premier League, hoàn toàn trắng tay ngoài 3 Cúp FA. Trong suốt 11 mùa giải đầu tiên của Wenger (bao gồm cả mùa 1996/97, khi ngồi ghế nóng vào tháng 10), Arsenal để thủng lưới 369 bàn, trung bình 33,5 bàn/mùa. Trong 11 mùa giải sau đó dưới thời Giáo Sư, số bàn thua là 446, trung bình 40,5 bàn/mùa. 15 năm trôi qua, Arsenal vẫn chưa vô địch Premier League.
Giáo Sư Wenger ra đi với vô số kỷ lục về tuổi thọ cầm quân và sự mong manh của hàng thủ. Đội bóng này từng nổi tiếng với bốn hậu vệ mạnh mẽ, và ở giai đoạn “bất khả chiến bại”, Arsenal lại là mẫu mực của thứ bóng đá giành chiến thắng không cần phòng ngự. Tuy nhiên, điều đáng sợ hơn cả còn đọng lại là những thống kê thất bại. Tỷ số 8-2 tại Old Trafford, 5-1 tại Anfield, 6-0 tại Stamford Bridge. Là chiến thắng xấu xí trước Birmingham City trong trận chung kết League Cup 2011. Hay tổng tỉ số thua 2-10 trước Bayern Munich tại Champions League… Từng mảnh, từng viên gạch, đế chế Arsenal lặng lẽ tan vỡ.
Nigel Winterburn nhớ lại cái thời mà kỷ luật phòng ngự là trung tâm của mọi chiến thuật thi đấu của Arsenal. Cựu hậu vệ cánh trái này hồi tưởng một cách sống động những giờ phút tập luyện hùng hục cùng 3 hậu vệ nổi tiếng của Arsenal là Lee Dixon, Tony Adams và Steve Bould, biến họ thành hàng thủ đáng gờm nhất bóng đá Anh.
Với 4 hậu vệ được sắp xếp theo chiều rộng của sân, HLV George Graham sẽ xuất hiện ở nhiều vị trí đại diện cho nơi quả bóng xuất hiện và giải thích cách các hậu vệ nên phản ứng với từng vị trí mới mà ông xuất hiện. Theo thời gian, các hậu vệ của Arsenal đã học cách di chuyển như một, lên - xuống và băng qua sân với sự phối hợp nhịp nhàng, không suy nghĩ của một đàn cá.
"Nó trở thành lập trình robot. Khi một người phản ứng, ba người kia ngay lập tức biết phải làm gì và đi đâu. Đó là giá trị của công việc chúng tôi đã làm với George." Winterburn nói.
Lối chơi nghiêm ngặt của Graham đã đạt đến đỉnh cao trong mùa giải 1990/91, khi Arsenal vô địch giải VĐQG - lần thứ hai trong thời gian HLV này cầm quyền - họ chỉ để thủng lưới 18 bàn sau 38 trận. Với hàng thủ rắn chắc trên, cộng thêm thủ thành David Seaman, khung thành Arsenal biến thành một pháo đài bất khả xâm phạm.
"Chúng tôi ghét những bàn thua. Ngay cả khi chúng tôi đã dẫn 3-0 và 4-0, nhưng nếu lại để thủng lưới vào phút cuối thì chúng tôi sẽ không lấy làm vui với chiến thắng 4-1. Có một khao khát cháy bỏng của chúng tôi là không để thủng lưới", Winterburn nói.
Nhưng khi Wenger tiếp quản ghế của Graham vào mùa thu năm 1996, ông đã nhận ra rằng hàng phòng thủ mà ông được thừa hưởng sẽ đòi hỏi một chút tinh chỉnh. Dixon và Winterburn, hai hậu vệ cánh, được cho phép lao lên tấn công. Trợ lý Pat Rice của Wenger bắt đầu huấn luyện các hậu vệ về thứ gọi là đường chuyền một chạm. "Thành thật mà nói, chúng tôi đã không còn tập luyện chiến thuật phòng ngự nữa. Pat đã thay đổi nó theo yêu cầu của HLV".
Boro Primorac, cánh tay phải của Wenger tại Arsenal từ năm 1997 đến 2018, đã nói trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi rằng năng lực vị trí vẫn chỉ là sự cân nhắc thứ yếu ngay cả khi đội hình "Bất Khả Chiến Bại" đã được tập hợp và hoành hành tại Premier League. "Bạn sẽ lặp lại tập luyện chiến thuật, nhưng chỉ 15 hoặc 20 phút chứ không phải cả ngày. Họ đã sẵn sàng và đều là những cầu thủ lớn. Arsenal có 4 hoặc 5 nhà vô địch thế giới trong đội hình này. Tôi có thể dạy gì cho một nhà vô địch thế giới? Tôi có thể dạy gì cho Gilberto Silva về việc đảm nhận vị trí trên sân ? Anh ấy có thể dạy tôi", Boro nói.
Khi các cầu thủ của thế hệ 1990 bị loại bỏ, Arsenal đã nỗ lực phối hợp để bảo tồn văn hóa phòng thủ xuất sắc mà họ từng thiết lập. Bould rời đi vào năm 1999, Winterburn chia tay năm 2000, Adams và Dixon cùng ra đi vào năm 2002 và Martin Keown là năm 2004. Nhưng trước khi ra đi, những hậu vệ này đều đảm bảo được người thay thế vị trí của họ đã được trang bị các tiêu chuẩn phòng ngự chuẩn mực, đồng thời thích nghi được với thứ bóng đá tấn công đẹp mắt đang rất thành công.
Hàng thủ mới được lựa chọn dựa trên yếu tố điền kinh và sức bền vận động. Hai tiền vệ là Lauren và Kolo Toure được chuyển xuống đá hậu vệ cùng Sol Campbell và Ashley Cole. Primorac mô tả họ là "những quái vật vật lý". Danny Karbassiyoon, khi đó là một hậu vệ trái trẻ tuổi, nhớ lại việc bị tra tấn bởi cường độ các buổi tập của đội một: "Bạn không thể tập luyện theo kiểu chuyền đập nhả nhàn nhã mà là tập như thi đấu sống còn. Một ví dụ tuyệt vời là Keown, một trong những người cứng rắn nhất mà tôi từng hân hạnh được sát cánh. Anh ấy sẽ tức giận nếu bị qua người hoặc thủng lưới. Keown là đại diện cho thế hệ bất khả chiến bại”.
"Những kẻ bất khả chiến bại" chỉ để thủng lưới 26 bàn trong suốt mùa 2003/04, và chỉ có 5 đội từng vô địch Premier League có thành tích tốt hơn. Nhưng tất cả đã sụp đổ ở Old Trafford. Jose Antonio Reyes gây thất vọng, đinh giày của Van Nistelrooy găm vào ống chân phải của Cole, cú ngã nhào “ăn vạ” của Rooney, bánh pizza bay và kết thúc một kỳ tích.
Arsene Wenger đã phát điên với trọng tài Mike Riley, khi cho rằng Arsenal đã bị "cướp" đi chiến thắng. Và sau 15 năm, người Arenal vẫn hậm hực với cách mà họ thất bại: "Trọng tài đã không đúng. Các cầu thủ đã rất buồn", Primorac, người hiện đang điều hành học viện tại Hajduk Split nói.
Thất bại này lại nảy mầm ý tưởng cho các đối thủ, rằng cách tốt nhất để đánh bại Arsenal là tấn công về mặt thể chất. Và Arsenal mờ dần trong các mùa giải tiếp theo khi những cầu thủ mạnh mẽ như Campbell, Lauren, Patrick Vieira và Gilberto phải cày ải đến kiệt sức, khiến ông Wenger phải liên tục phàn nàn về sự thiếu bảo vệ của trọng tài đối với các cầu thủ của mình trong những pha va chạm.
"Nếu họ không thể chơi bóng, họ sẽ cố gắng trở nên hung hăng và huỷ diệt cầu thủ Arsenal. Đó là chuyện bình thường. Họ đã chiến đấu để giành chiến thắng. Vấn đề là các trọng tài cho phép họ đá như thế", Primorac nói. Dù ở vị trí trung vệ (Thomas Vermaelen, Sebastien Squillaci, Shkodran Mustafi) hay ở vị trí tiền vệ trung tâm (Denilson, Kim Kallstrom, Granit Xhaka), những bản hợp đồng đáng lẽ phải khiến Arsenal trở nên vững chắc hơn nhưng hoá ra lại khiến đội bóng yếu đi vì họ nhanh chóng bị sụp đổ bởi lối chơi bạo lực dồn vào Arsenal.
Nếu lịch sử gần đây của bóng đá châu Âu diễn ra theo một hướng khác, ông giáo Wenger có thể đã nhận ra rằng cách tốt nhất để giúp Arsenal chống lại lối chơi cơ bắp chính là tiêm thêm chất thép vào đội hình. Nhưng sự trỗi dậy của Barcelona thời Pep Guardiola đã thuyết phục ông rằng thứ bóng đá hoa mỹ, hấp dẫn, chủ động với những cầu thủ khéo léo, kỹ thuật vẫn có thể thành công. Nhưng đó chỉ là một phần của công thức.
"Ông ấy đã đọc sai những gì Barcelona thể hiện", cựu tiền vệ của Arsenal, Stewart Robson nói. "Bất cứ khi nào ông ấy nói về Guardiola và Barcelona đều là: 'Này, chúng ta giống Barca. Chúng ta chơi bóng đá kỹ thuật, có những cầu thủ nhỏ con, khéo léo, kỹ thuật và sẽ thắng được áp lực’. Điều Wenger không nhận ra là Barcelona cũng là đội bóng giỏi nhất trong việc kiểm soát bóng, giỏi cướp lại bóng ngay khi bị mất. Arsenal không phải lúc nào cũng làm điều đó tốt, có thể nói là từ tuần này sang tuần khác, và không có kế hoạch chơi phòng thủ”.
Vào thời điểm Wenger rời sân Emirates vào tháng 5/2018, những nhược điểm của Arsenal vẫn tồn tại khiến người kế nhiệm cũng không thể giành được suất dự Champions League, mà để mất nó vào tay Tottenham. Khi Emery tiếp quản vào mùa Hè năm 2018, ông được thừa hưởng một đội hình không ổn định, không có nguyên tắc phòng thủ được xác định rõ ràng. Ảnh hưởng của truyền thống bốn hậu vệ xưa kia và lứa hậu vệ từ thời "Invincibles" ngày càng trở nên loãng hơn.
Hàng phòng ngự của Arsenal giờ không thể đánh chặn tốt như Tony Adams, sở hữu khả năng không chiến tuyệt vời của Campbell hay giỏi lên công về thủ bên cánh trái như Ashley Cole. Thay vào đó, chỉ có một Xhaka đã không theo dõi được các đồng đội đang di chuyển, Mustafi thường bị qua mặt trong vùng cấm và Petr Cech chỉ quen vào lưới nhặt bóng.
Sevilla, nơi Emery giành được ba danh hiệu Europa League liên tiếp, nổi tiếng vì chơi thứ bóng đá năng lượng cao, không ngừng nghỉ, nhưng họ không phải là một đội phòng ngự chắc chắn. Những nỗ lực của HLV này trong việc tạo ra một phong cách chơi năng động hơn tại PSG đã không thành công, như trận thảm bại 6-1 nổi tiếng trước Barcelona tại Champions League.
Emery chưa có bất kỳ tác động rõ rệt nào đến sức mạnh phòng ngự của Arsenal. Arsenal đã để thủng lưới 51 bàn trong mùa giải cuối cùng của Wenger – thành tích thảm hoạ nhất của CLB trong 34 năm. Và ở mùa giải đầu tiên của Emery ở Arsenal, họ đã thủng lưới 51 bàn thêm lần nữa.
Những sai lầm phòng ngự chết người là một đặc điểm cố hữu của bóng đá Arsenal. Ví dụ như pha bóng mang tính tự sát của Xhaka trước Son Heung-min ở trận derby Bắc London, màn trình diễn đầy lỗi của David Luiz trong trận thua thảm khốc 3-1 trước Liverpool hoặc như sai lầm của Sokratis Papastathopoulos trong trận hòa 2-2 Watford gần đây.
"Hiện tại, khâu phòng ngự có vẻ tốt hơn năm ngoái nhưng điều đó không đủ tốt. Tôi nghĩ rằng có sự thiếu hiểu biết giữa 4 hậu vệ, giữa các cầu thủ và các tuyến. Và khi đối phương chuyền bóng dễ dàng quá, họ càng tạo nhiều áp lực lên hàng thủ và sai lầm xuất hiện càng nhiều”, Winterburn nói.
Suy nghĩ của Emery về các vấn đề phòng ngự cũng có vẻ lộn xộn. Ông đã đến Emirates đầy hứa hẹn và có những dấu hiệu cho thấy điều đó trong mùa giải đầu tiên, đáng nhớ nhất là trong chiến thắng 4-2 trước Spurs. Nhưng cường độ tích cực đó đã dần biến mất khỏi lối chơi của Arsenal, và khi họ gặp những đối thủ được cho là yếu hơn.
Pierre-Emerick Aubameyang đã phàn nàn sau trận hòa tại Watford rằng Arsenal "thực sự là công làm thủ phá", nhưng Emery vẫn kiên định, tuyên bố rằng việc xây dựng lối chơi từ hàng thủ cần phải trở thành một phần "bản sắc" của đội bóng. Ít nhất là những tuần gần đây, đã có vài tín hiệu lạc quan mong manh. Arsenal đã giữ sạch lưới 3 trong 4 trận gần nhất trên mọi mặt trận với hàng thủ gôm Hector Bellerin, Rob Holding và tân binh Kieran Tierney.
“Arsenal chưa từng chơi với hàng thủ 3 người tại Premier League. Đây là lúc thích hợp để kiểm chứng xem hàng thủ này có cải thiện phong độ phòng ngự hay không. Nếu không, tôi nghĩ Unai Emery sẽ phải trả lời rất nhiều câu hỏi”, Winterburn kết luận. Arsenal, đội bóng quên mất sự bất bại, giờ đã trở thành đội quên cách phòng ngự. Hãy nhớ lại cách phòng ngự, và một ngày nào đó, Pháo thủ có thể nhớ cách dành được các danh hiệu lớn.
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn