Từ khi giải cờ tướng thế giới ra đời năm 1990, ngôi vô địch luôn thuộc về các kỳ thủ Trung Quốc. 18 lần tổ chức, 18 lần chức vô địch ở lại với nước chủ nhà. Việt Nam từng tiệm cận vinh quang với Nguyễn Thành Bảo (2009) và chính Lại Lý Huynh (2023), nhưng cả hai chỉ dừng lại ở ngôi á quân. Lần này, lịch sử đã thực sự sang trang.
Ở trận chung kết, Doãn Thăng - kỳ thủ mới 20 tuổi của nước chủ nhà - nhập cuộc tự tin với thế hai pháo giữa, liên tục dồn ép. Kỳ thủ Trung Quốc thậm chí còn thí pháo, tạo sức ép mạnh lên thế trận của Huynh. Có thời điểm, Doãn Thăng kiểm soát gần như toàn bộ trung cuộc, buộc Huynh phải căng mình phòng thủ.
Thế nhưng, bước ngoặt xuất hiện ở cuối trung cuộc khi Doãn Thăng sơ suất, để mất mã. Lại Lý Huynh lập tức khai thác, đổi quân khôn ngoan, phá vỡ hoàn toàn thế phòng thủ đối thủ. Dù phải mất pháo sau đó, anh vẫn giữ lợi thế nhờ bắt được quân sĩ then chốt.
Sang tàn cuộc, Huynh bình tĩnh đưa tốt sang sông, phối hợp nhuần nhuyễn với xe và pháo để vây hãm. Khi Doãn Thăng không còn đủ lực sát cục, thế trận nghiêng hẳn về phía kỳ thủ Việt Nam. Ở những phút cuối, hai kỳ thủ thể hiện tâm lý trái ngược: Huynh vừa căng thẳng vừa tự tin, liên tục vò đầu bứt tai; trong khi Doãn Thăng lặng lẽ, bất động với gương mặt thất thần.
Cuối cùng, kỳ thủ Trung Quốc chủ động bắt tay xin thua. Chiến thắng giúp Huynh “phá dớp” từng để lật ngược thế cờ ở chung kết năm 2023 trước Mạnh Thần, và lần này, anh mang về chiếc cúp vô địch thế giới đầu tiên trong lịch sử cho cờ tướng Việt Nam.
Ngay sau trận đấu, ông Nguyễn Hữu Luận - Chủ tịch Liên đoàn Cờ Việt Nam nhiệm kỳ 2011-2015, đã trực tiếp trao thưởng nóng số tiền 1 tỷ đồng cho Lại Lý Huynh và 200 triệu đồng cho ban huấn luyện. Đây là sự ghi nhận kịp thời cho kỳ tích của Huynh cũng như nỗ lực bền bỉ của cờ tướng Việt Nam suốt nhiều năm qua.
Chiến thắng tại Thượng Hải không chỉ là niềm tự hào cá nhân của Huynh, mà còn mở ra trang mới cho làng cờ Việt Nam: từ vị thế “bám đuổi” nay đã đủ sức lật đổ thế độc tôn Trung Quốc.