Edgar Davids nổi loạn và Guus Hiddink 'cắm đầu vào mông cầu thủ'

Phía sau “tấm màn nhung”

EURO 1996 từng là kỳ vọng lớn lao của NHM Hà Lan, khi thế hệ trẻ trung tài năng nhất kể từ sau thời Johan Cruyff bước vào giai đoạn chín muồi. Trong đội hình “Cơn lốc màu da cam” năm ấy là một dàn sao đang khuynh đảo bóng đá châu Âu: Dennis Bergkamp, Patrick Kluivert, Clarence Seedorf, Ronald de Boer, Edgar Davids, Michael Reiziger, Winston Bogarde, cùng những trụ cột giàu kinh nghiệm như đội trưởng Danny Blind, Aron Winter hay thủ môn Edwin van der Sar.

Tuy nhiên, thay vì cùng nhau làm nên kỳ tích, Hà Lan lại tan rã từ bên trong. Không phải vì thiếu tài năng, mà vì mâu thuẫn sắc tộc âm ỉ bấy lâu giữa nhóm cầu thủ da màu và các cầu thủ da trắng trong đội, cuối cùng đã bùng nổ theo cách ồn ào và không thể cứu vãn.

Edgar Davids, tiền vệ có biệt danh “Pitbull” vì lối chơi máu lửa và không khoan nhượng, trở thành tâm điểm. Anh bị HLV Guus Hiddink đuổi thẳng về nước ngay trong thời gian diễn ra vòng bảng, sau khi công khai chỉ trích thầy mình thiên vị, không công bằng và thậm chí… “cắm đầu vào mông một số cầu thủ khác”. 

Với người Hà Lan, đây không chỉ là một phát ngôn bốc đồng. Nó phơi bày một sự thật mà nhiều cầu thủ da màu như Davids, Seedorf, Bogarde hay Reiziger cảm nhận rõ ràng: họ bị đối xử như người ngoài cuộc, bất chấp năng lực vượt trội.

Cuộc chia rẽ sắc tộc

Tình trạng phân chia trong lòng ĐT Hà Lan bắt nguồn từ nhiều năm trước, khi làn sóng nhập cư từ Suriname, Antilles và các nước châu Phi đã mang đến cho bóng đá Hà Lan một thế hệ cầu thủ da màu xuất chúng. Những Gullit, Rijkaard, Winter hay sau này là Davids, Seedorf, Kluivert… không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn có cá tính mạnh mẽ, sẵn sàng lên tiếng bảo vệ quyền lợi.

Tuy nhiên, trong môi trường tập thể mà quyền lực mềm thường nằm trong tay những người có ảnh hưởng lâu năm, chủ yếu là các cầu thủ da trắng lớn tuổi, mâu thuẫn là điều khó tránh. Và khi Guus Hiddink, một HLV có khuynh hướng ưa sự trật tự và bảo thủ, lên nắm quyền, ông chọn cách dựa vào “cánh thân tín” gồm đội trưởng Danny Blind và Ronald de Boer.

Chính điều đó khiến các cầu thủ da màu cảm thấy bị gạt ra ngoài. Clarence Seedorf, khi ấy mới 20 tuổi nhưng đã đá chính cho Real Madrid, bị đẩy lên ghế dự bị không rõ lý do. Edgar Davids, người vừa vô địch Champions League cùng Ajax 1995, cũng bị loại khỏi đội hình xuất phát trong trận gặp Thụy Sĩ và CH Czech, dù phong độ không có vấn đề.

Tức nước vỡ bờ. Sau buổi tập ngày 20/6, Davids bùng nổ trong một cuộc phỏng vấn với đài NOS, tố cáo công khai Hiddink phân biệt đối xử: “Hiddink cần rút đầu khỏi mông một vài cầu thủ. Ông ta chỉ nghe Blind và Ronald de Boer”. Lập tức, Hiddink phản ứng mạnh: “Không thể giữ một cầu thủ như thế trong đội hình. Davids phải rời Anh ngay hôm sau”.

Davids về nước, bị truyền thông Hà Lan ném đá không thương tiếc. Nhưng ở phía ngược lại, nhiều người trong đội cảm thấy nhẹ nhõm vì “đã loại bỏ được một nhân tố phá hoại”. Còn Seedorf thì rơi vào im lặng suốt phần còn lại của giải đấu, không nói thêm gì với báo giới.

Hệ lụy từ một tập thể mong manh

Sau khi Davids rời đi, không khí trong đội Hà Lan phần nào lắng xuống nhưng vẫn nặng nề. Các cầu thủ ngừng giao tiếp với nhau ngoài giờ thi đấu. Tâm lý rạn nứt ấy nhanh chóng thể hiện trên sân cỏ. Hà Lan suýt bị loại ngay từ vòng bảng nếu không nhờ bàn thắng phút cuối của Patrick Kluivert vào lưới Anh, giúp họ giành vé vào tứ kết nhờ hiệu số bàn thắng.

Nhưng tại vòng tứ kết, Hà Lan hoàn toàn sụp đổ trước Pháp, một đội bóng cũng đa chủng tộc nhưng biết đoàn kết. Trận đấu kết thúc 0-0, và Hà Lan gục ngã ở loạt luân lưu. Điều cay đắng là người duy nhất sút hỏng chính là Clarence Seedorf, người bị buộc đá cú quyết định trong bối cảnh tâm lý kiệt quệ.

Sau EURO 1996, Hà Lan tiếp tục rơi vào vòng xoáy chia rẽ. Năm 1998, HLV Frank Rijkaard phải thuyết phục Davids trở lại. Và chỉ khi có một HLV da màu, từng là đồng đội và thấu hiểu bức xúc của những người như Davids, Seedorf hay Kluivert, Hà Lan mới trở lại với sức mạnh vốn có. Họ lọt vào bán kết World Cup 1998, nơi Davids chơi hay nhất sự nghiệp.

Nhưng hình ảnh năm 1996 vẫn là một vết nhơ. Nó nhắc lại rằng tài năng không đủ để làm nên chiến thắng, nếu một đội tuyển không có sự đoàn kết. Hà Lan năm đó là ví dụ điển hình cho câu nói: “Một ngôi sao có thể thắng trận, nhưng cả tập thể phải thắng giải đấu”.