Cách chúng ta nói về bóng đá ngày nay đã thay đổi rất nhiều, với các yếu tố chiến thuật và dữ liệu phân tích ngày càng đóng vai trò trung tâm. Tuy vậy, vẫn tồn tại những chân lý đơn giản mà khi được phát biểu bởi những người có trải nghiệm đỉnh cao, chúng ta buộc phải lắng nghe. Vì thế, khi Graeme Souness nhấn mạnh "đội nào đến với trái bóng trước sẽ giành chiến thắng", chúng ta nên để tâm không kém gì những khái niệm như "pressing hỗn hợp", "giá trị kiểm soát bóng" hay "hành động tạo cơ hội".
Và những người được kỳ vọng phải là người đầu tiên chạm vào bóng chính là các tiền vệ trung tâm. Dù có nhiều yếu tố ngoài sân góp phần, thì việc MU từ lâu đã không sở hữu những cầu thủ như vậy là một phần lý do lớn khiến họ sa sút trong thời gian dài.
Điều này không qua mắt được Ruben Amorim. Sau trận hòa giao hữu 0-0 với Leeds cuối tuần trước, ông thừa nhận: "Khoảng cách giữa các tuyến của chúng tôi đôi khi quá lớn. Chúng tôi thiếu tốc độ, đặc biệt là ở khu vực giữa sân, và bạn có thể cảm nhận được việc giành quyền kiểm soát bóng trở nên rất khó khăn".
Thực tế, vấn đề này đã xuất hiện từ trước thời Amorim cả hơn một thập kỷ - điều đáng ngạc nhiên ở một CLB từng là mái nhà của những hàng tiền vệ lẫy lừng. Thế hệ "Busby Babes" có bộ ba Jackie Blanchflower, Duncan Edwards và Eddie Colman ở tuyến giữa. Thập niên 60 có Nobby Stiles, Paddy Crerand và Bobby Charlton. Dưới thời Alex Ferguson, đội bóng chuyển giao trơn tru từ Bryan Robson sang Paul Ince rồi Roy Keane - người sau đó đá cặp với Paul Scholes, còn hai cánh là David Beckham và Ryan Giggs, đều thoải mái bó vào trung lộ.
Mọi chuyện bắt đầu thay đổi sau khi nhà Glazer tiếp quản MU năm 2005. Bị ràng buộc bởi gánh nặng nợ và lãi suất, Ferguson chuyển hướng ưu tiên vào phòng ngự và tuyến trên. Đội hình vô địch Premier League và Champions League mùa 2007/08 có hàng thủ và hàng công huyền thoại, song hàng tiền vệ dù hữu dụng, vẫn là mắt xích yếu. Điều này đã bị Barca khai thác triệt để trong hai trận chung kết Champions League, khi sự vượt trội ở trung lộ giúp Blaugrana bóp nghẹt hàng công của MU và dồn áp lực lên hàng thủ.
Sau đó, Ferguson dường như nhìn nhận tiền vệ một cách tối giản - đúng nghĩa là "người chơi ở giữa sân". Từ sau thương vụ Owen Hargreaves năm 2007 tới lúc ông nghỉ hưu năm 2013, Ferguson chỉ mua thêm đúng một người đá giữa sân: Nick Powell - người thậm chí còn thiên về vai trò hộ công. Thay vào đó, ông tích trữ những tiền đạo và cầu thủ chạy cánh với nhiều phong cách khác nhau để định đoạt các trận đấu chặt chẽ. Trong mùa giải cuối cùng dưới kỷ nguyên Sir Alex, MU thắng tới 16 trận ở Premier League với cách biệt chỉ một bàn.
12 năm sau, MU đã ký hợp đồng với đủ mọi loại tiền vệ, với những mức giá từ kỳ cục đến... hài hước, gồm: Marouane Fellaini, Angel Di Maria, Daley Blind, Ander Herrera, Bastian Schweinsteiger, Morgan Schneiderlin, Paul Pogba, Nemanja Matic, Fred, Bruno Fernandes, Donny van de Beek, Christian Eriksen, Casemiro, Mason Mount và Manuel Ugarte, chưa kể Marcel Sabitzer và Sofyan Amrabat theo diện cho mượn. Cho đến lúc này, chỉ có Fernandes có thể xem là thành công.
Xét thuần về chuyên môn, hay như cách Arsene Wenger gọi là "footballistically", tiền vệ chính là điểm yếu lớn nhất của MU.
Ngay cả tập thể dưới thời Ole Gunnar Solskjær - được coi là tốt nhất trong "kỷ nguyên hậu Ferguson" - cũng chỉ là đội phản công giỏi chứ không thể kiểm soát thế trận.
Chính khi ông cố gắng biến đội bóng thành một tập thể chủ động hơn thì mọi thứ bắt đầu sụp đổ: hậu EURO 2020, hàng thủ mất ổn định, và tuyến giữa lại không đủ chất để bảo vệ. Matic và Pogba khi đó đều thiếu tốc độ lẫn khát khao tranh chấp. Nếu số tiền chi cho Harry Maguire được dùng để mua Declan Rice, có thể mọi chuyện đã khác. Song thực tế là hàng thủ bị khoan thủng, hàng công thì đói bóng - tất cả bởi MU không thể kiểm soát khu trung tuyến.
Có nhiều cách để giải quyết vấn đề này. Pep Guardiola không chỉ dùng tiền vệ ở trung tuyến, mà còn đẩy họ xuống hàng thủ hoặc lên hàng công. Jurgen Klopp thì dùng những cầu thủ cơ bắp để áp đảo đối phương về thể lực, còn phần sáng tạo được giao cho các hậu vệ cánh. Nhưng một khi Klopp thay đổi khi mang về Thiago Alcantara, thì sự cân bằng ấy cũng biến mất.
Và nó chưa từng trở lại hoàn toàn. Chức vô địch mùa trước của Liverpool phần nhiều đến từ phong độ của Mohamed Salah. 41 bàn thua của họ là con số cao nhất với một nhà vô địch kể từ sau MU mùa 2012/13. Ở đấu trường châu Âu, PSG đã khai thác sự thiếu hụt về chất lượng hàng tiền vệ của The Reds, nổi bật ở vị trí con thoi (box-to-box). Dù Liverpool đã chi tiêu mạnh tay và hợp lý trong mùa hè này, việc họ chưa thực sự cải thiện tuyến giữa vẫn là cơ hội cho phần còn lại.
MU thì không thể mạo hiểm như vậy.
Dưới thời Amorim, họ khởi đầu là một tập thể không biết tạo cơ hội, và việc giờ trở thành đội "chỉ biết bỏ lỡ cơ hội" cũng... được xem là tiến bộ. Do đó, việc ưu tiên tăng cường hỏa lực mùa Hè này là điều hợp lý, và nó đã phần nào được giải quyết với sự xuất hiện của Matheus Cunha và Bryan Mbeumo. Nhưng giờ, hàng tiền vệ cần được ưu tiên tuyệt đối.
Điều này không có nghĩa là trung phong mới mà Amorim mong muốn là không cần thiết. Nhưng thị trường đang thiếu lựa chọn khả dĩ, trong khi hệ thống của ông chỉ dùng hai tiền vệ ở khu vực giữa sân - nơi mà hầu hết các đội khác đều dùng ba người, khiến sự thiếu hụt càng rõ rệt. Đây cũng chính là vấn đề mà Ferguson từng phải giải quyết khi các CLB Anh trở lại đấu trường châu Âu: lần đầu là trước Bayern năm 2001, sau đó là trước Milan năm 2007 với hàng tiền vệ kim cương hẹp và cực kỳ tinh quái.
Ngày nay, khi trình độ thể chất của cầu thủ bùng nổ, mọi thứ càng khó khăn hơn. Dù mô hình chiến thuật của Amorim có sử dụng hậu vệ, wing-back hay tiền đạo cánh để tạo ra sự quá tải quân số ở trung lộ, ông vẫn cần một tiền vệ trung tâm "quái vật thể hình". Điều này càng trở nên cần thiết khi Amorim quyết định để Fernandes - một người bền bỉ nhưng không phải kiểu con thoi - đá ở vai trò số 8 chứ không còn là số 10. Casemiro đã không còn phù hợp, còn Ugarte - một phương án ngắn hạn bị PSG thay thế bằng Joao Neves đẳng cấp hơn hẳn - thì thiếu cả khí chất, phẩm chất lẫn bản lĩnh.
Nếu MU mua được đúng tiền vệ, họ sẽ tiến bộ nhiều hơn so với việc chỉ tìm ra một trung phong. Ngay cả Ronaldo Nazario thời đỉnh cao cũng sẽ gặp khó nếu thi đấu trong một đội không thể kiểm soát bóng. Trong khi đó, những cái tên như Joshua Zirkzee, Rasmus Hojlund hay Chido Obi đã cho thấy tiềm năng. Với tuyến sau sáng tạo và một hệ thống biết cách dồn ép đối phương, họ sẽ có nhiều cơ hội ghi bàn và được phát triển. Đó là điều mà Ugarte hay phiên bản hiện tại của Casemiro không thể mang lại.
Vì vậy, khu trung tuyến - trái tim của đội bóng - cần phải là ưu tiên duy nhất của Amorim lúc này. MU không thể chia nhỏ ngân sách để rồi rơi vào cảnh "có người nhưng không ai đủ tốt" ở cả hai vị trí. Họ cần tập trung toàn lực để tìm ra tiền vệ phù hợp, và chỉ sau đó mới tính đến bước tiếp theo.
Ngay cả khi thiếu một trung phong thì MU có thể chưa hoàn hảo, song nếu thiếu một tiền vệ trung tâm giành được bóng trước đối phương, Quỷ đỏ sẽ mãi mãi ngụp lặn dưới đáy.
Đăng ký nhận tin tức từ Tạp chí Bóng đá
-ngay-29-7-2025.jpg)
