Play-off kiểu Mỹ: Thể thức đặc biệt hái ra tiền nhưng không hợp với bóng đá

Play-off kiểu Mỹ

Các giải đấu thể thao chuyên nghiệp đã trở thành một trong những ngành công nghiệp giải trí béo bở nhất thế giới. Theo báo cáo của Businesswire, thị trường thể thao toàn cầu sẽ đạt giá trị 614,1 tỷ USD vào năm 2022. Con số này sẽ tiếp tục tăng lên từng năm, bất chấp ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch Covid-19.

Đáng chú ý, Mỹ vẫn là miền đất hứa của thể thao cho dù vị trí của “môn thể thao vua” bóng đá rất mờ nhạt. Tất cả là nhờ vào thể thức play-off đặc biệt của NFL, MLB, NBA và NHL.

Đầu tiên phải kể đến MLB (Giải vô địch bóng chày quốc gia Mỹ) - giải đấu thể thao chuyên nghiệp lâu đời nhất nước Mỹ và Canada, bao gồm 30 đội tham dự, 15 đội chơi ở National League và 15 đội còn lại ở American League. Mùa giải MLB có tổng cộng 162 trận đấu và đây cũng là nơi mở đầu khái niệm play-off kiểu Mỹ.

Sau một mùa giải thông thường, 8 đội đứng đầu hai “hội nghị” bước vào vòng play-off để xác định nhà vô địch của từng giải. Cuối cùng, các đội chiến thắng ở National League và American League sẽ gặp nhau ở World Series để xác định nhà vô địch cuối cùng. 

Tương tự như vậy, NFL (Giải vô địch bóng bầu dục quốc gia Mỹ) cũng tạo ra sức nóng khủng khiếp nhờ thể thức play-off. Giải đấu này bao gồm 32 đội, chia thành hai giải nhỏ NFC và AFC. Trong mỗi giải nhỏ lại chia thành 4 bộ phận khác nhau: Bắc, Nam, Đông và Tây. Các đội chiến thắng ở các bộ phận này sẽ giành vé vào vòng play-off. Vòng play-off lại có 4 vòng khác nhau, kết thúc bằng sự kiện thể thao lớn nhất hành tinh: Super Bowl.

Theo báo cáo, NFL chính là giải đấu thể thao giàu nhất, có doanh thu và lợi nhuận cao nhất thế giới. Năm 2018, doanh thu của NFL lên đến 16 tỷ USD - một con số khủng khiếp. 

Các môn thể thao khác ở Mỹ không nằm ngoài thể thức play-off giữa các vùng miền khác nhau. Nước Mỹ buộc phải dùng đến thể thức khác xa phần còn lại của thế giới không phải vì muốn chơi ngông hay chơi trội. Mà bởi vì đặc thù địa lý rộng lớn của họ, khi việc thi đấu sân nhà - sân khách trở nên bất cập nếu gộp chung tất cả các CLB vào một giải đấu duy nhất.

NBA (bóng rổ), NHL (khúc côn cầu), MLS (bóng đá) Mỹ cũng bắt buộc tổ chức theo hệ thống trên. Quy chuẩn của các giải đấu thể thao chuyên nghiệp ở Mỹ đều chia thành 2 hội nghị (miền Đông, miền Tây), mỗi hội nghị lại chia nhỏ thành 2 đến 4 bộ phận tùy môn. Từ những giải đấu nhỏ này, các đội xuất sắc nhất sẽ được bước vào vòng play-off và cạnh tranh chức vô địch.

Không phù hợp với bóng đá

Cho dù play-off kiểu Mỹ đã chứng minh sự tối ưu của nó với thể thao nước này, thì bóng đá vẫn là ngoại lệ. MLS cho dù đã rất cố gắng phát triển, thu hút ngôi sao lớn từ châu Âu trong những năm qua nhưng vẫn lép vế so với các bộ môn khác. Đặc biệt, MLS kém hấp dẫn ngay cả với những người yêu mến bóng đá.

Lý do rất đơn giản, những ai yêu mến trái bóng tròn đều quen với các thể thức thi đấu thông thường, các đội thi đấu vòng tròn hai lượt để xác định nhà vô địch bằng điểm số. Với các giải đấu cúp, các đội sẽ đá vòng bảng rồi đến vòng loại trực tiếp và đến chung kết. Play-off ở đây là trận đấu mang tính chất tranh “vé vớt”.

Để có những trận play-off hấp dẫn như thể thao Mỹ, các giải đấu buộc phải tách ra làm hai bộ phận có sức mạnh tương đồng. Tuy nhiên, điều này cũng tạo ra bất cập - như MLS khi các đội phải gặp nhau quá nhiều lần trong một mùa giải. Chưa kể, việc lên xuống hạng gần như không thể xác định khiến giải đấu trở nên nhàm chán. Trên thực tế, Super League châu Âu dựa trên thể thức này và lập tức vấp phải sự phản đối gay gắt từ giới mộ điệu. Hơn bất cứ thứ gì khác, những phản ứng đó là câu trả lời cho việc play-off kiểu Mỹ có áp dụng được vào bóng đá hay không.