Những điều cần biết về thể thức mới của Champions League

Kể từ khi giải đấu đầu tiên, được gọi là Cúp các câu lạc bộ vô địch châu Âu (European Champion Clubs’ Cup) hay Cúp C1 bắt đầu vào năm 1955, UEFA đã liên tục phát triển và điều chỉnh Champions League để bắt kịp những thay đổi rộng rãi hơn.

Để đảm bảo mùa giải 2024/25 sẽ mang lại điều tốt nhất cho các CLB, cầu thủ và NHM, UEFA đã đưa ra những thay đổi dựa trên sự tham vấn sâu rộng với các bên liên quan trong cộng đồng bóng đá châu Âu. Những cải cách đã nhận được sự ủng hộ nhất trí vào ngày 19/4 từ cả Hiệp hội các CLB châu Âu (ECA) lẫn Ủy ban thi đấu các CLB của UEFA (bao gồm đại diện của đa số các CLB).

Mùa giải Champions League 2024/25 sẽ thay đổi như thế nào?

Thay đổi quan trọng nhất là việc mở rộng số đội từ 32 lên thành 36. Ở hiện tại, 32 đội bóng được chia thành 8 bảng đấu. Từ mủa giải 2024/25, không còn việc chia thành 8 bảng 4 đội tranh 16 vé vào vòng knock-out, thay vào đó 36 đội sẽ cùng đá vòng bảng như một giải VĐQG.

Tuy nhiên, mỗi đội bóng sẽ chỉ thi đấu 10 trận với 10 đối thủ khác nhau (5 trận sân nhà – 5 trận sân khách) thay vì thi đấu với tất cả các đối thủ như thể thức vòng tròn 2 lượt ở giải VĐQG. Các đội dự giải vẫn sẽ được phân làm 4 nhóm hạt giống và 10 đối thủ của mỗi đội sẽ được rải đều trong 4 nhóm hạt giống này.

36 đội dự giải sẽ được đánh số hạt giống dựa theo thành tích trong quá khứ. Chẳng hạn, ở vòng đầu tiên, đội thứ nhất gặp đội thứ 36, đội thứ hai gặp đội thứ 35. Ở vòng hai, các đội thắng vòng một sẽ gặp nhau, các đội hòa gặp nhau và các đội thua gặp nhau. Các đội điểm cao càng về sau sẽ càng dễ đụng nhau, tạo ra nhiều cuộc đại chiến hơn.

Đáng chú ý, các trận đấu ở Champions League từ mùa 2024/25 sẽ diễn ra vào ngày thứ Năm thay vì thứ Ba và thứ 4 (theo giờ châu Âu) như hiện nay. Lịch thi đấu vẫn chưa được đưa ra cho 4 trận bổ sung song tất cả sẽ tranh tài từ tháng 9 đến tháng 1.

4 suất tăng thêm sẽ được phân bổ như thế nào?

Vòng loại Champions League sẽ tiếp tục được duy trì và phụ thuộc vào vị trí cuối cùng của CLB trong giải đấu quốc nội mùa trước. 4 vị trí bổ sung vào mùa 2024/25 sẽ được phân bổ theo 3 tiêu chí khác nhau:

• Suất 1: Dành thêm 1 suất cho giải đấu xếp thứ 5 trong BXH UEFA. Ở thời điểm hiện tại, top 4 giải trên BXH UEFA có 4 suất, giải thứ 5 chỉ có 3 suất. Sau khi thay đổi, 5 giải đứng đầu trên BXH UEFA có 4 suất.
• Suất 2: Dành cho đội đăng quang VĐQG có điểm trên BXH UEFA cao nhất mà chưa có vé dự vòng bảng Champions League
• Suất 3 + 4: Dành cho 2 đội có điểm cao nhất trên BXH UEFA mà chưa có vé dự vòng bảng Champions League nhưng có suất dự vòng loại Champions League hoặc có suất dự Europa League/UEFA Conference League. Ví dụ, trên BXH UEFA hiện tại, các đội có điểm BXH UEFA cao nhất mà chưa có vé dự vòng bảng Champions League là Arsenal, Dortmund, Tottenham. Nếu những đội này cán đích ở vị trí có vé dự Europa League hoặc có suất Europa League nhờ cúp quốc nội, họ sẽ có vé dự vòng bảng Champions League.

Tuy nhiên, giả sử Arsenal xếp cao hơn Tottenham ở BXH UEFA, nhưng Tottenham xếp cao hơn Arsenal trên bảng xếp hạng Premier League và có vé dự Europa League thì suất này về tay Tottenham.

Lưu ý là tổng số đội tham dự cúp châu Âu của 1 giải không thay đổi, nên trong trường hợp đội nào đi Champions League qua hình thức suất 3, 4 ở trên, suất Europa League của đội đó sẽ chuyển sang giải khác chứ không phải dành cho đội khác ở giải quốc nội.

Cách chọn đội vào vòng 1/8 như thế nào?

Kết quả của mỗi trận đấu sẽ quyết định thứ hạng chung trong giải đấu mới. Thể thức 3 điểm cho 1 trận thắng và 1 điểm cho 1 trận hòa vẫn được áp dụng.

8 đội dẫn đầu sau giai đoạn vòng bảng sẽ vào thẳng vòng knock-out. Các đội xếp từ thứ 9 đến 24 sẽ thi đá play-off theo thể thức lượt đi lượt về để tranh vé vào vòng sau. Các đội từ thứ 9 đến 16 sẽ được xếp hạt giống để đối mặt với các đội xếp từ 17 đến 24 và các đội hạt giống này sẽ được đá lượt về trên sân nhà. 

8 đội thắng ở loạt play-off sẽ đi tiếp vào vòng 1/8 để bốc thăm chia cặp đấu với 8 đội đứng đầu vòng bảng. Các đội thua ở loạt play-off này sẽ xuống đá Europa League. Các đội xếp thứ 25 trở xuống sẽ bị loại.

Vòng knock-out có gì thay đổi không?

Kể từ vòng 1/8 trở đi, thể thức mới của Champions League vẫn giống như hiện tại, theo kiểu đấu loại trực tiếp 2 lượt đi và về. Trận chung kết được tổ chức ở 1 địa điểm trung lập do UEFA lựa chọn.

Thể thức mới của Champions League có ý nghĩa gì với NHM?

NHM bóng đá sẽ có cơ hội được chứng kiến các đội hàng đầu châu Âu gặp nhau sớm hơn. Thể thức mới sẽ đảm bảo rằng bất kỳ kết quả nào cũng có khả năng thay đổi đáng kể vị trí của mỗi đội, ngay cả ở vòng đấu cuối.

Việc thắng hay thua có thể tạo ra sự khác biệt cho 1 CLB tự động đủ điều kiện vào vòng 1/8, vào vòng play-off hoặc bị loại khỏi giải đấu.

Các giải đấu khác của UEFA có thay đổi không?

Ngoài Champions League, cả Europa League và Conference League (giải hạng 3 châu Âu) cũng sẽ thi đấu theo thể thức mới từ mùa 2024/25. Tuy nhiên, có thể sẽ có điều chỉnh khi cần thiết cho từng giải đấu, cả về số lượng đội và số trận đấu.

Các bước tiếp theo là gì?

Các quyết định khác liên quan đến các vấn đề như tái cân bằng danh sách đội, ngày thi đấu, hệ thống xếp hạt giống, thể thức cho trận chung kết, hệ số và phân bổ tài chính sẽ được đưa ra vào cuối năm 2021. Các điều chỉnh vẫn có thể được thực hiện nếu cần.

Định dạng mới sẽ mang lại lợi ích như thế nào?

Cơ cấu mới này đang được đặt tên là "Mô hình Thụy Sỹ" và sẽ có sự sắp xếp lại việc phân bổ hạt giống. Điều này sẽ mang về nguồn thu kinh tế tăng vọt cho các đội bóng tham dự. 

Với thể thức mới, các đội không lọt vào top 4 ở các giải VĐQG vẫn có cơ hội dự Champions League nhờ các suất bổ sung. Các suất này được quyết định dựa trên thành tích ở đấu trường châu Âu. Điều này sẽ có lợi đối với các CLB giàu truyền thống nhưng lại không may thể hiện kém ở giải quốc nội. 

Tờ New York Times làm một bốc thăm thử nghiệm và ra một ví dụ. Theo đó, Bayern Munich sẽ gặp 10 đội gồm Juventus, PSG, Arsenal, Dortmund, Ajax, Dynamo Kiev, Inter Milan, Atalanta, Club Brugge và Midtjylland. Trong số này, Kiev, Brugge và Midtjylland là những đội hoàn toàn kém xa Bayern Munich. Atalanta, Ajax, Dortmund, Arsenal cùng Inter nằm ở nhóm giữa, có thể gây khó dễ cho họ, còn Juventus và PSG "cùng mâm" với Bayern.

Như vậy, 20% số trận đấu sẽ rất khó khăn với Bayern, 50% khó lường, còn 30% số trận xem như chắc thắng. Tỉ lệ số trận đáng xem của Bayern như vậy là 70%. Đây là khác biệt rất lớn, bởi lâu nay chúng ta vẫn biết hầu như mỗi bảng đấu chỉ có một đội bóng có thể thách thức Hùm xám. Số trận khó nhằn với họ xem như chỉ là 2/6 (33,3%). 

Việc chỉ có 8 đội đứng đầu vòng bảng chắc suất đi tiếp tương đương với việc giành ngôi đầu bảng ở thể thức hiện tại. Như vậy các đại gia sẽ phải đá "sống chết" đến tận vòng đấu cuối cùng.

Tuy nhiên, thể thức thi đấu mới cũng bào mòn sức lực các đội bóng hơn. Việc tăng số đội và thay đổi thể thức thi đấu tại vòng bảng sẽ tạo ra thêm 100 trận đấu mỗi mùa giải (từ 125 trận lên thành 225 trận). 

Để vô địch, một đội bóng phải đá tối thiểu 17 trận (tối đa 19 trận, nếu họ phải đá play-off để giành vé vào vòng trong) thay vì chỉ 13 trận như hiện nay. Các đội bóng lớn sẽ than trời vì lịch thi đấu này nhưng đổi lại là giá trị bản quyền truyền hình chắc chắn cũng sẽ tăng mạnh.