Ông đưa ra một khái niệm tạm gọi là “bước ném”, chỉ khoảng thời gian cánh tay buông lao vừa vặn nhất (nếu quá sớm thì lao sẽ bị ném lên quá cao còn nếu buông tay quá muộn thì lao sẽ bị ném cắm xuống đất). Với mục tiêu cách thợ săn khoảng 4 mét, Calvin đo được “bước ném” kéo dài khoảng 11 phần nghìn giây để lao có thể đi trúng đích.
Bước ném - theo Calvin - co lại rất nhanh: “Ném lao vào một mục tiêu từ khoảng cách gấp đôi như thế với một tỉ lệ chính xác cao (8 lần trúng trong 10 lần ném) cần một bước ném rút ngắn xuống chỉ còn 8 lần, khoảng 1.4 phần nghìn giây… Và bước ném sẽ giảm đến 27 lần nếu khoảng cách dài gấp ba lần.”
So sánh với hành động ném lao, thì cú sút từ khoảng cách 55 mét của Wayne Rooney rơi vào đúng vị trí làm bó tay thủ môn đã lên hơi cao, hoặc là cú vô lê của anh 3 năm trước vào lưới Man City, phức tạp hơn rất, rất nhiều lần.
Đó là một vế của vấn đề. Vế còn lại là tốc độ của suy nghĩ. Năm 1985, Benjamin Libet, nhà tiên phong về khoa học ý thức con người, đã thực hiện một thí nghiệm kinh điển, mà trong đó, những người tham gia thí nghiệm sẽ được gắn điện cực lên đầu và được yêu cầu nhấn một cái nút ở trước mặt khi có hiệu lệnh.
Mục đích của thí nghiệm là đo khoảng thời gian từ khi ý thức xuất hiện cho đến lúc hành động được hoàn tất. Trung bình, một người bình thường cần khoảng 200 phần nghìn giây để nhấn nút sau khi ý chí thúc đẩy hành động xuất hiện.
Nếu Libet đúng, thì hành động nhấn nút đơn giản ấy còn tốn thời gian gấp 18 lần so với việc ném lao vào một mục tiêu từ khoảng cách 4 mét, và gấp hàng ngàn lần so với một siêu phẩm tương tự cú vô lê của Rooney vào lưới Man City 3 năm về trước.
Tiến sĩ Jon Adams của trường Kinh tế và Khoa học chính trị London nhận xét: “Trên lý thuyết, điều này tưởng chừng là không tưởng, và chắc chắn vượt xa những gì chúng ta có thể quan niệm về khoảng thời gian từ ý thức cho đến hành động. Nhưng thực tế là nó có thể xảy ra, và buộc chúng ta phải nhận ra rằng tồn tại một cấp độ vượt xa ý thức của người thực hiện hành động. Vì ý định của hành vi là khá rõ ràng, ném lao trúng mục tiêu, nên chính xác rằng đó là những hành động vượt quá lý trí của người thực hiện chúng.”
Dấu hiệu từ vô thức
Các nhà nghiên cứu cũng thử phân tích điện não đồ và thấy rằng khởi phát của hành động thậm chí đã xuất hiện tập trung ở vỏ não thứ cấp trong khoảng 500 phần nghìn giây trước khi nhấn nút, tức là theo thí nghiệm của Libet, 300 phần nghìn giây trước khi chúng ta nhận thức được hành động ấy, thì nó đã xuất hiện rồi. Nói cách khác, một hành động có ý thức được khởi đầu bằng một sự tích tụ vô thức của điện tích trong não bộ.
Nghiên cứu của Benjamin Libet về mối quan hệ giữa não bộ và hành động
Các cầu thủ không thể kiểm soát hết mọi thứ. Điều duy nhất mà các cầu thủ nắm được trong tay là mong muốn ghi bàn, nhưng thành công hay không hoàn toàn phụ thuộc vào cảm giác, và hành động của họ, một cú sút dẫn đến bàn thắng chẳng hạn, như đã nói, thậm chí còn xuất hiện trước khi họ ý thức về nó.
Tiến sĩ Jon Adams phân tích thêm: “Dưới ánh sáng của những phân tích vật lý, chúng ta đã giành lại sự tôn trọng cho những thành tựu thể thao của các VĐV, vốn không phải những cỗ máy, nhưng đúng là những thành tựu ấy xuất phát từ một sự vô thức.”
Các VĐV thể thao , dù tài năng đến mấy, cũng hay bị xem là chỉ có “tứ chi phát triển”, một sự chối bỏ với năng lực tinh thần phi thường và tốc độ xử lý của tư duy. Nhưng có lẽ đã đến lúc quan niệm này phải thay đổi.
“Tôi không phủ nhận rằng có sự khác biệt lớn về hình thức và bản chất giữa học thuật và hoạt động thể thao, nhưng chúng tôi chắc chắn rằng các VĐV vĩ đại không thể chỉ thành công nhờ sức mạnh thể chất” - Nhà sinh vật học người Mỹ Stephen Jay Gould cho biết - “Một trong những đặc tính hấp dẫn nhất và không thể phủ nhận của thể thao là sự bất lực của lý trí: Không thể đủ thời gian cho suy nghĩ xử lý tuần tự các hành động.”
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn