Tôi là Chí Phèo, một người làm nghề quan sát bóng đá đủ lâu để hiểu rằng cầu thủ trẻ hiếm khi hỏng vì riêng bản thân họ. Phần lớn, họ là sản phẩm của môi trường được tạo ra xung quanh. Nhìn vào Manchester United lúc này, tôi không thấy một cuộc khủng hoảng cá nhân đơn lẻ, mà là sự va đập dữ dội giữa tuổi trẻ, quyền lực sớm và một hệ sinh thái thiếu ổn định kéo dài.
Ruben Amorim không sai khi chỉ ra vấn đề thái độ của các cầu thủ trẻ. Tôi đồng tình với quan điểm rằng, trước khi phản ứng trên mạng xã hội, hay thông qua những hành động mang tính biểu tượng nửa vời, cầu thủ nên đối thoại trực diện với HLV. Kobbie Mainoo, ở tuổi 20, đã không còn là cậu bé vô tư. Cậu cần học cách kiểm soát sự nghiệp của mình, bởi tài năng nếu không đi kèm kỷ luật chỉ là món quà dễ vỡ. Với Harry Amass hay Chido Obi, sự non nớt có thể được cảm thông, nhưng việc xóa bài đăng sau khi gây tranh cãi cho thấy các em hiểu mình đã sai - và lẽ ra phải hiểu sớm hơn.
Nhưng nếu chỉ dừng lại ở việc “dạy dỗ” cầu thủ trẻ MU, chúng ta đang bỏ sót một nửa câu chuyện. Có một thực tế là, Old Trafford nhiều năm qua không phải mảnh đất lý tưởng cho sự trưởng thành. Sự bất ổn ở thượng tầng, thay đổi HLV liên tục, triết lý bóng đá xoay như chong chóng - tất cả tạo nên một bầu không khí nơi người trẻ buộc phải lớn nhanh, đôi khi lớn lệch. Amorim là HLV cảm xúc, điều đó ai cũng thấy. Ông có thể bùng nổ trong phòng thay đồ, có thể kiệt quệ sau thất bại, thậm chí để lộ sự mong manh trước cầu thủ. Với những ngôi sao đã thành danh, điều này còn có thể tạo sự đồng cảm. Nhưng với cầu thủ trẻ, đó là con dao hai lưỡi.
Tôi từng chứng kiến những thời khắc mà phản ứng sau trận của Amorim khiến chính các học trò choáng váng. Thất bại trước Brighton hồi tháng 1, câu chuyện chiếc màn hình TV bị hư hại trong phòng thay đồ, không chỉ là một cơn giận dữ. Nó phản ánh áp lực tích tụ trong một tập thể chưa đủ vững để hấp thụ cảm xúc của người đứng đầu. Khi HLV dao động, người trẻ sẽ dao động theo. Họ không hẳn bắt chước hành vi, nhưng họ học cách phản ứng từ chính môi trường ấy.
Sự cứng rắn của Amorim với Marcus Rashford hay Alejandro Garnacho là một chương khác. Đó là những quyết định được CLB hậu thuẫn, xuất phát từ niềm tin rằng cầu thủ đã có quá nhiều cơ hội sửa sai. Ở góc độ quản trị, tôi hiểu. Nhưng khi đặt cạnh những cơn xúc động dữ dội mà Amorim thể hiện ở thời điểm khác, thông điệp gửi đến phòng thay đồ trở nên thiếu nhất quán: lúc thì sắt đá đến lạnh lùng, lúc lại trĩu nặng cảm xúc. Với cầu thủ trẻ, sự nhất quán quan trọng hơn mọi bài giảng đạo đức.
So sánh là khập khiễng, nhưng bóng đá buộc chúng ta phải làm vậy. Nhìn Manchester City đưa Nico O’Reilly vào đội một, tôi thấy một lộ trình được thiết kế cẩn thận: vai trò rõ ràng, kỳ vọng vừa phải, môi trường ổn định. Ở đó, cầu thủ trẻ được phép sai, nhưng sai trong một hệ thống biết che chở. United hiện tại thì không có “vùng đệm an toàn” như vậy. Mỗi sai lầm đều bị phóng đại, mỗi phản ứng đều bị soi chiếu dưới kính hiển vi của truyền thông và mạng xã hội.
Chido Obi là ví dụ điển hình của bóng đá hiện đại: dịch chuyển sớm, tìm cơ hội sớm, trở thành “tài sản” từ khi còn rất trẻ. Quyết định thuộc về cậu, không phải Amorim. Nhưng tôi vẫn thấy ở đó một nghịch lý: một đứa trẻ vừa bước sang tuổi 18 đã phải sống như người lớn hoàn chỉnh, trong khi não bộ, cảm xúc và bản lĩnh vẫn đang hoàn thiện. Chúng ta đòi hỏi sự chín chắn của người trưởng thành, nhưng lại đặt họ trong thế giới đầy cám dỗ và quyền lực mà ngay cả nhiều cầu thủ lớn tuổi còn chao đảo.
Amorim tin vào “tough love” – tình yêu nghiêm khắc. Tôi không phản đối. Bóng đá đỉnh cao không phải trại hè. Nhưng tình yêu nghiêm khắc chỉ phát huy tác dụng khi đi kèm một nền tảng ổn định và nhất quán. Nếu không, nó dễ biến thành áp lực thuần túy. Đúng là quyền lực và tiền bạc đến với cầu thủ trẻ ngày nay quá sớm, nhưng phàn nàn điều đó đã trở thành điệp khúc suốt 30 năm qua. Vấn đề không nằm ở việc thời thế thay đổi, mà ở cách CLB thích nghi với sự thay đổi ấy.
Cuối cùng, HLV luôn phải làm việc với những gì mình có. Dù là những cậu học việc quét khán đài của ngày xưa hay những triệu phú tuổi teen của học viện hôm nay, họ vẫn là những con người rất trẻ. Và tôi tin điều này: cầu thủ trẻ có thể mắc lỗi, nhưng chính môi trường của CLB mới là thứ quyết định lỗi đó trở thành bài học hay vết sẹo dài.
Manchester United đang đứng trước lựa chọn khó khăn - không chỉ uốn nắn tuổi trẻ, mà còn phải tự sửa mình, nếu không muốn tiếp tục nhìn thấy những tài năng non trẻ lạc lối giữa Old Trafford đầy sóng gió.
