Là con trai của một thợ đóng tàu ở Glasgow, ý chí sắt đá của Ferguson được tôi luyện trong 17 năm chơi bóng tương đối bình thường ở Scotland. Ông chia sẻ: “Những khó khăn đã tôi luyện cho tôi ý chí quyết tâm, điều đã định hình cuộc đời tôi. Tôi quyết tâm không bao giờ đầu hàng”.

Khi trở thành huấn luyện viên của MU năm 1986, thực tế khắc nghiệt là đội bóng đã không vô địch giải đấu trong 26 năm – Ferguson thất vọng về thể lực của các cầu thủ và cho rằng họ uống quá nhiều rượu. Tuy nhiên, như ông đã làm nhiều lần trong những năm sau đó, Ferguson tìm thấy sức mạnh từ nghịch cảnh, quản lý để tăng cường kỷ luật và cải thiện kết quả.

Một bài học quan trọng cho các CEO là không để các vấn đề âm ỉ mà phải giải quyết chúng trực diện. Như Ferguson nói: “Không ai thích bị chỉ trích. Nhưng trong phòng thay đồ, cần phải chỉ ra lỗi lầm của các cầu thủ. Tôi làm điều đó ngay sau trận đấu. Tôi không đợi đến thứ Hai, tôi làm và xong việc. Tôi chuyển sang trận đấu tiếp theo”.

“Tôi chưa bao giờ chơi để hòa trong đời”, Ferguson tự hào khẳng định, và với 49 danh hiệu, 13 chức vô địch Premier League và 2 Champions League, điều đó đã được chứng minh. Ông đã truyền cảm hứng bằng niềm đam mê của mình, thuyết phục các cầu thủ rằng họ có thể đẩy mạnh màn trình diễn của mình vượt qua mọi khó khăn.

Ferguson cũng đam mê chính trị, khiến người bạn của ông, chuyên gia truyền thông của Đảng Lao động Alistair Campbell nhận xét: “Nếu có một bài học mà chính trị có thể học được từ thể thao, và từ một người thành công như Fergie, đó là nếu chiến thắng là điều quan trọng, hãy đảm bảo bạn làm mọi thứ cần thiết để chiến thắng. Điều đó nghe có vẻ hiển nhiên. Nhưng đó là một tư duy kết hợp tầm nhìn lớn với sự chú ý đến từng chi tiết nhỏ”.

Mặc dù đưa ra những quyết định chuyển nhượng vững chắc, một phần lớn thành công của Ferguson là khả năng phát hiện tài năng và nuôi dưỡng từ bên trong. Ông đã biến những “con ngựa hoang” đầy nhiệt huyết như Cristiano Ronaldo 17 tuổi thành cầu thủ biết chơi đồng đội, đồng thời tạo dựng ngôi nhà cho những tài năng bất trị như Eric Cantona.

Sự thiên tài của Ferguson là khiến mọi người hiểu rằng vinh quang và sự giàu có mà họ tận hưởng đến từ việc trở thành một phần của tập thể chiến thắng. Bạn là ngôi sao lớn cỡ nào không quan trọng, đội bóng luôn lớn hơn. Hoặc là Sir Alex kiểm soát hoặc là các cầu thủ – như Roy Keane, Ruud van Nistelrooy và David Beckham phải trả giá bằng cách ra đi.

Đây là điều mà nhiều HLV nhận ra nhưng không phải ai cũng làm được, đặc biệt là những người kế nhiệm tại MU sau này. Có những người rất khiêm khắc và thực hiện chính sách "bàn tay sắt" như Van Gaal hay Mourinho, tuy nhiên lại không tạo ra được sự tin tưởng của BLĐ. 

Ferguson thường được biết đến với tính cách nóng nảy. Cách ông mắng mỏ cầu thủ được ví như “Máy sấy tóc” đã trở thành huyền thoại. Tuy nhiên, vai trò của ông như một người cố vấn tận tâm và một người cha thân tình không thể bị bỏ qua.

“Không có chỗ cho sự chỉ trích trên sân tập. Đối với một cầu thủ – và với bất kỳ con người nào – không có gì tốt hơn là nghe thấy ‘Làm tốt lắm’. Đó là cụm từ hay nhất từng được phát minh trong thể thao", Sir Alex từng kể trong tự truyện của mình. Dù có những cuộc đối thoại riêng tư như thế nào, ông luôn bảo vệ các cầu thủ của mình trước công chúng: “Không có ích gì khi chỉ trích một cầu thủ mãi mãi. Và tôi không bao giờ thảo luận về một cầu thủ riêng lẻ trước công chúng. Các cầu thủ biết điều đó. Nó chỉ ở lại bên trong phòng thay đồ".

Các HLV sau này có thể học hỏi nhiều về lòng trung thành từ Ferguson, người cũng nói với Alistair Campbell: “Bạn biết định nghĩa của tôi về tình bạn – người bạn thực sự là người bước vào cửa khi những người khác đang mặc áo khoác để ra đi".

Nổi tiếng với đạo đức làm việc và các buổi tập luyện lúc 7 giờ sáng, Ferguson nói: “Tôi nói với các cầu thủ rằng làm việc chăm chỉ cũng là một tài năng. Họ cần phải làm việc chăm chỉ hơn bất kỳ ai khác".

Tuy nhiên, Ferguson là một người ủng hộ sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống: “Sức khỏe tinh thần và thể chất là hai mặt của cùng một đồng xu. Bạn phải xây dựng thời gian nghỉ ngơi trong bất kỳ chương trình nào. Đó là một điều áp dụng trong tất cả các lĩnh vực, không chỉ thể thao. Tôi không nghĩ bạn có thể làm những công việc áp lực cao bây giờ mà không có sức khỏe thể chất… đã có lúc tôi có thể thấy rằng người lãnh đạo đang trở nên mệt mỏi, và tôi nghĩ rằng anh ấy có lẽ đang làm quá nhiều việc cho chính mình, không ủy quyền, không phân chia tải trọng".

Chỉ khi áp dụng được những hiểu biết này, các HLV mới có thể đạt được thành tích tốt nhất một cách nhất quán: “Khả năng phân tích tình huống và sau đó quyết định làm gì – đó là một phần quan trọng của những công việc hàng đầu này. Đạt được những quyết định đúng đắn dưới áp lực".

Ferguson nói với Trường kinh doanh Harvard rằng cốt lõi thành công của ông tại MU là xây dựng một “câu lạc bộ” chứ không chỉ là xây dựng một “đội bóng” để tồn tại:

“Suy nghĩ đầu tiên của 99% các nhà quản lý mới là đảm bảo họ chiến thắng – để tồn tại. Họ đưa những cầu thủ giàu kinh nghiệm vào, thường là từ các câu lạc bộ trước đây của họ. Nhưng tôi nghĩ điều quan trọng là xây dựng một cấu trúc cho một câu lạc bộ bóng đá, không chỉ là một đội bóng. Bạn cần một nền tảng. Và không có gì tốt hơn là nhìn thấy một cầu thủ trẻ lên đội một. Ý tưởng là các cầu thủ trẻ đang phát triển và đáp ứng các tiêu chuẩn mà những người lớn tuổi đã đặt ra trước đó".

Với 27 năm lãnh đạo MU, Ferguson đã xuất sắc trong việc quản lý sự kế thừa nhiều thế hệ tại câu lạc bộ của mình. Gậy chỉ huy đã được chuyển từ những người như Lee Sharpe và Nicky Butt sang Robin van Persie từ bên ngoài. CLB MU đã thực sự đi cùng với thời đại, áp dụng công nghệ mới và tiến bộ y tế để xây dựng một cơ sở đào tạo hiện đại tại Carrington. 

Nhìn vào một "Quỷ đỏ" bị đánh giá lạc hậu và lỗi thời so với hầu hết các đối thủ cạnh tranh trực tiếp ngày nay, có thể thấy tầm nhìn của một nhà lãnh đạo như Sir Alex quan trọng như thế nào. Đội bóng tiến lên hay cài số lùi, đôi khi chỉ nằm trong ý niệm của một người.

Đứng trên đỉnh cao của giải Ngoại hạng Anh, Ferguson đã rất khôn ngoan khi quyết định rời xa sân cỏ vào thời điểm ông lựa chọn, mà không dính vào quy luật bị thải loại của ngành công nghiệp này. Dù rất hấp dẫn khi tiếp tục chinh phục những danh hiệu như “cú ăn ba” hay Champions League, nhưng quyết định nhường chỗ cho người khác là một nước đi thông minh. Điều đó giúp di sản của ông tiếp tục phát triển.

Nhiều nhà lãnh đạo vĩ đại là những nhân vật độc nhất vô nhị. Thách thức lớn nhất đối với họ là đào tạo thế hệ kế nhiệm và “truyền lửa” để phù hợp với tổ chức hiện tại và tương lai. Người kế nhiệm được Ferguson chọn là David Moyes, cũng là người Scotland, nhưng kết quả ra sao thì ai cũng thấy. Không chỉ Moyes, những người sau này đều bị nhấn chìm trong cái bóng khổng lồ của Sir Alex.